Wyniki wyszukiwania

Autor	Barbara Wieliczko
Tytuł	Federalizm fiskalny i środowiskowy a polityka rolna
Title	Fiscal and Environmental Federalism vs. Agricultural Policy
Słowa kluczowe	polityka rolna, federalizm fiskalny, federalizm środowiskowy, skuteczność polityki, efektywność polityki
Key words	agricultural policy, fiscal federalism, environmental federalism, policy effectiveness, policy efficiency
Abstrakt	Stworzenie przez państwo skutecznej i efektywnej polityki rolnej jest niezmiernie trudnym zadaniem. Wydaje się, że zaprojektowanie właściwego zestawu instrumentów staje się tym trudniejsze im większego obszaru dotyczy. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jak wielką rolę w tworzeniu i realizacji polityki rolnej w UE powinna odgrywać Komisja Europejska, a jak dużą rządy poszczególnych państw członkowskich. Odpowiedź na to pytanie bazuje na osiągnięciach teorii federalizmu fiskalnego i federalizmu środowiskowego. Artykuł opiera się na przeglądzie literatury oraz analizie optymalnego z punktu widzenia celów polityki rolnej zakresu kompetencji administracji publicznej w tworzeniu i wdrażaniu polityki rolnej przy uwzględnieniu aktualnych wyzwań stojących przed rolnictwem. Uzyskane wyniki pozwalają określić, jak zoptymalizować podział zadań związanych z polityką rolną między szczeblami administracji, co umożliwia wdrażanie skuteczniejszej i efektywniejszej polityki rolnej.
Abstract	The creation of an effective and efficient agricultural policy by the state is an extremely difficult task. It seems that designing proper agricultural policy becomes more difficult the larger the area. The aim of the article is to try to answer the question of what role in the creation and implementation of agricultural policy in the EU should be played by the European Commission, and by individual Member States. The answer to this question is based on the theories of fiscal and environmental federalism. The article is based on a review of literature and analysis of the optimal scope of public administration's competences in the creation and implementation of agricultural policy. The obtained results allow to determine how to optimize the division of tasks related to the agricultural policy between the levels of administration, which enables the implementation of a more effective and more efficient agricultural policy.
Cytowanie	Wieliczko B. (2019) Federalizm fiskalny i środowiskowy a polityka rolna.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 144-152
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s144.pdf

Autor	Adrian Sadłowski
Tytuł	Skutki stosowania płatności redystrybucyjnej w zależności od wariantu wdrożeniowego na przykładzie Polski
Title	THE CONSEQUENCES OF USING DIFFERENT VARIANTS OF IMPLEMENTATION OF REDISTRIBUTIVE PAYMENT – A CASE STUDY OF POLAND
Słowa kluczowe	Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, płatność redystrybucyjna, Polska
Key words	Common Agricultural Policy, direct payments, redistributive payment, Poland
Abstrakt	W niniejszym opracowaniu, w ramach badań diagnostycznych, dokonano pomiaru aktualnego stopnia koncentracji pomocy dystrybuowanej w ramach systemu wsparcia bezpośredniego dla rolników w Polsce oraz przedstawiono jego zróżnicowanie regionalne. Z kolei w ramach badań symulacyjnych dokonano kwantyfikacji skutków redystrybucyjnych stosowania – w różnych wariantach – instrumentu wyrównującego przyznawane kwoty wsparcia między gospodarstwami. Może to stanowić podstawę oceny ex ante alternatywnych opcji wdrożeniowych płatności redystrybucyjnej. Badania doprowadziły m.in. do wyznaczenia przedziałów obszarowych gospodarstw korzystających na stosowaniu płatności redystrybucyjnej – w obecnym kształcie oraz w przykładowych wariantach alternatywnych. W części końcowej artykułu sformułowano kilka rekomendacji w zakresie projektowania płatności redystrybucyjnej na poziomie krajowym w zależności od celów, które mają być osiągane za pomocą tego instrumentu.
Abstract	The article describes a diagnostic study measuring the degree of concentration of the aid which is currently distributed under the direct support system for farmers in Poland; it also presents the regional differentiation in aid concentration. The author conducted a simulation test quantifying the redistributive effects of applying various variants of an instrument equalising the amounts of support granted to farms. This can make the basis for an ex-ante assessment of alternative options of the implementation of redistributive payment. The research enabled the identification of ranges of the areas of farms which benefit from the current shape of redistributive payment and which may benefit from alternative variants given as examples. The final part of the article contains several recommendations on how to design redistributive payment at a national level, depending on the goals to be achieved with this instrument.
Cytowanie	Sadłowski A. (2019) Skutki stosowania płatności redystrybucyjnej w zależności od wariantu wdrożeniowego na przykładzie Polski.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 170-183
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n71_s170.pdf

Autor	Katarzyna Brodzińska
Tytuł	Ekologizacja rolnictwa w aspekcie polityki finansowego wsparcia
Title	The Ecologization of Agriculture in Aspect of Financial Support Policy
Słowa kluczowe	rolnictwo ekologiczne, wspólna polityka rolna (WPR), wsparcie finansowe
Key words	organic farming, common agricultural policy (CAP), financial support
Abstrakt	Celem artykułu jest rozpoznanie procesu ekologizacji rolnictwa w Polsce przy uwzględnieniu światowych tendencji rozwoju rolnictwa ekologicznego i realizowanej polityki wsparcia finansowego w ramach WPR. W analizach wykorzystano dane statystyczne Międzynarodowej Federacji Rolnictwa Ekologicznego - IFOAM i Instytutu Badań Rolnictwa Ekologicznego - FIBL oraz Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – GIJHARS. Z przeprowadzonych analiz wynika, że proces ekologizacji rolnictwa przebiega w różnym tempie na poszczególnych kontynentach, ale to właśnie w Europie wzrasta zarówno powierzchnia upraw, jak i dynamicznie rozwija się rynek ekologicznych produktów żywnościowych. W Polsce duży wpływ na proces ekologizacji rolnictwa ma realizowana polityka wsparcia finansowego, a powodzenie tego procesu zależy od umocnienia rynkowego ekologicznych gospodarstw rolnych (wzrostu towarowości i skrócenia łańcucha dostaw żywności) oraz budowania świadomości ekologicznej konsumentów.
Abstract	The aim of the article is to recognize the process of greening of the agriculture in Poland in terms of worldwide development tendencies and the policy of financial support under the CAP. Analyses were conducted using statistical data from the International Federation of Organic Agriculture – IFOAM, the Institute of Organic Farming Research - FIBL and the Main Inspectorate of Trade Quality of Agricultural and Food Products – GIJHARS. Analyses showed that the process of greening of the agriculture is proceeding at different speeds on individual continents, but it is in Europe that both the area of cultivation and the market for organic food products is rapidly growing. In Poland, the implemented policy of financial support has a major impact on the process of greening of the agriculture, and the success of this process depends on the market strengthening of ecological farms (increase in commodity and shortening the food supply chain) and building ecological awareness of consumers.
Cytowanie	Brodzińska K. (2018) Ekologizacja rolnictwa w aspekcie polityki finansowego wsparcia.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 3: 49-58
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n3_s49.pdf

Autor	Marta Guth, Katarzyna Smędzik-Ambroży, Sebastian Stępień
Tytuł	Rola wspólnej polityki rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego
Title	The Role of the Common Agricultural Policy in Creating Agricultural Incomes in the European Union in the Context of Socio-Economic Sustainability
Słowa kluczowe	wspólna polityka rolna, subsydia, zrównoważenie ekonomiczno-społeczne, dochody rolnicze, kraje UE.
Key words	Common Agricultural Policy, subsidies, economic and social sustainability, farm incomes, panel analysis, EU countries
Abstrakt	Celem publikacji jest określenie wpływu subsudiów wspólnej polityki rolnej (WPR) na poziom ekonomicznego i społecznego zrównoważenia gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej. Zakres przestrzenny obejmuje wszystkie kraje UE, a zakres czasowy lata 2005-2015. Główna konkluzja stanowi, iż dzięki wsparciu w ramach WPR średnie dochody gospodarstw rolnych zbliżają się do przeciętnych dochodów w sektorach pozarolniczych, jednak dystrybucja wsparcia dla gospodarstw rolnych jest nierówna względem ich siły ekonomicznej. To prowadzi do wzrostu dysparytetu dochodów pomiędzy małymi, średnimi i dużymi podmiotami. Innymi słowy, unijna polityka rolna poprawia ogólny poziom zrównoważenia ekonomicznego rolnictwa, ale nie spełnia kreterium zrównoważenia społecznego (w tym ujęciu rozumianego przez pryzmat bardziej równomiernej dystrybucji dochodów). Z tego punktu widzenia można stwierdzić, iż wsparcie rolnictwa w ramach WPR powinno być kontynuowane, aby zapobiec deprywacji dochodów rolniczych względem otoczenia, jednakże struktura tego wsparcia musi być zmieniona w kierunku bardziej sprawiedliwego podziału funduszy.
Abstract	The aim of the paper is to determine the influence of the Common Agricultural Policy’s (CAP) subsidies on the level of economic and social sustainability of farms in the European Union countries. Spatial scope covers all EU countries and the time range covers the years of 2005-2015. The main finding is that, thanks to the CAP support, the average income of farm households is approaching the average income of non-agricultural sectors, but distribution of this support is uneven among the farms. This leads to an increase in income disparities for small, medium and large farms. In other words, the EU’s agricultural policy improves the general level of economic sustainability of the agricultural sector, but it is not an instrument serving the income equilibrium (as a social element of sustainability). From the point of view of the sustainable development paradigm, support for agriculture should be continued to prevent deprivation of agricultural income in relation to non-agricultural income. However the structure of CAP support should be changed towards a more equable distribution of money, as it now leads to differentiation of income of small and large farms.
Cytowanie	Guth M., Smędzik-Ambroży K., Stępień S. (2018) Rola wspólnej polityki rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 3: 295-305
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n3_s295.pdf

Autor	Mirosław Drygas, Iwona Nurzyńska
Tytuł	Uwarunkowania dyskusji nad kształtem Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku
Title	Common Agricultural Policy Post 2020
Słowa kluczowe	Unia Europejska, Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, pierwszy i drugi filar WPR, reforma WPR
Key words	European Union, Common Agricultural Policy, direct payments, I and II pillar of the CAP, CAP reforms
Abstrakt	WPR UE, pomimo stałej, często ostrej, krytyki różnych środowisk, umożliwiała i nadal wspiera rozwój europejskiego rolnictwa i obszarów wiejskich. Aktualnie trwająca dyskusja nad jej kształtem po 2020 roku skłania do dokonania przeglądu stanowisk i wyrażenia własnych poglądów. W trwającej dyskusji od lat podnoszony jest pogląd o konieczności lepszego ukierunkowania WPR na skonkretyzowane cele dla uzyskania wyższej efektywności funduszy publicznych. Głównym celem opracowania jest dokonanie przeglądu ważniejszych wydarzeń, jakie miały miejsce w trakcie zainicjowanej w 2016 r. przez Komisję Europejską debaty, w tym sfinalizowanych konsultacji społecznych, na tle globalnych uwarunkowań politycznych, ekonomicznych, środowiskowych i technologicznych. Autorzy formułują hipotezę w następującym brzmieniu: Najbliższa reforma WPR choć przyniesie fundamentalne zmiany modelu wdrażania WPR, to jednak nie zapewni to jej znacznie silniejszego niż obecnie ukierunkowania na osiąganie zdefiniowanych i mierzalnych celów. Polityczny konsensus dotyczący wzmocnienia wsparcia na rzecz drobnych gospodarstw rolnych będzie kontynuowany kosztem ograniczenia wsparcia dla dużych operatorów. Oznacza to, że legitymizacja realizowanej polityki opierać się będzie głównie na społecznych i środowiskowych jej aspektach. Główną metodą badawczą jest przegląd i analiza obszernej literatury przedmiotu oraz dokumentów, analiz i ekspertyz.
Abstract	The CAP, despite strong criticisms from various expert cycles, enabled and still allows the development of European agriculture and rural areas. The current discussion about the CAP’s new architecture after 2020 stimulates a review of different positions and formulation of new views. For years, one of the key postulates has been better CAP targeting and a higher value for money. The objective of this publication is to present key developments that took place during this debate in the view of global political, economic, environmental and technological conditions. The authors formulated the following hypothesis: the coming CAP reform will bring about a fundamental change of the policy implementation model but the new CAP will not contribute to a stronger and measurable result-based orientation. The political consensus of supporting small farms will be continued at the expense of limiting support to the large farm operators. The main method used is online research, review of literature, and various analysis and documents.
Cytowanie	Drygas M., Nurzyńska I. (2018) Uwarunkowania dyskusji nad kształtem Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 57-69
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s57.pdf

Autor	Dariusz Żmija
Tytuł	Efektywność wykorzystania środków pomocowych WPR współfinansujących projekty inwestycyjne na przykładzie małych gospodarstw rolnych województwa małopolskiego
Title	Effectiveness of CAP Support Funds Used for Co-financing Investment Projects on the Example of Small Farms From the Małopolska Province
Słowa kluczowe	małe gospodarstwo rolne, efektywność, wspólna polityka rolna
Key words	small farm, efficiency, common agricultural policy
Abstrakt	Celem artykułu jest ocena efektywności wykorzystania środków pomocowych WPR współfinansujących projekty inwestycyjne, które realizowane były w latach 2004-2015 przez małe gospodarstwa rolne z województwa małopolskiego. Badania wykazały, że gospodarstwa najczęściej wykorzystywały środki pomocowe na realizację inwestycji polegających na uzupełnianiu i unowocześniana swojego parku maszynowego oraz budowie lub modernizacji obiektów gospodarskich, co doprowadziło do powiększenia zasobów rzeczowych tych gospodarstw, a także unowocześnienia prowadzonej w nich produkcji. Badania wykazały stosunkowo niską efektywność wykorzystania środków pomocowych WPR współfinansujących projekty inwestycyjne. Ponadto stwierdzono istnienie istotnej statystycznie, dodatniej zależności między wielkością gospodarstwa, a efektywnością wykorzystania środków.
Abstract	The aim of the paper is to assess the effectiveness of CAP support funds used for co-financing investment projects, which were implemented in the years 2004-2015 by small farms from the Małopolska province in Poland. Studies have shown that the CAP funds supported most often investments for completing and modernizing machinery assets, and construction or modernization of farm buildings. It led to an increase of material resources of these farms, as well as modernization of their production. The research has shown that the effectiveness of using CAP support funds is relatively low. In addition, there is a statistically significant positive correlation between the size of the farm and the efficiency of the use of funds.
Cytowanie	Żmija D. (2018) Efektywność wykorzystania środków pomocowych WPR współfinansujących projekty inwestycyjne na przykładzie małych gospodarstw rolnych województwa małopolskiego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 334-341
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s334.pdf

Autor	Julian Krzyżanowski
Tytuł	Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?
Title	Crop diversification as an element of “greening” system in the European Union countries – is it the right solution?
Słowa kluczowe	dywersyfikacja upraw, Unia Europejska, wspólna polityka rolna, „zazielenienie”
Key words	crop diversification, European Union, Common Agricultural Policy, “greening”
Abstrakt	Autor zajmuje się problematyką dywersyfikacji upraw w krajach Unii Europejskiej. Wprowadzanie kilku rodzajów roślin jest częścią „zazielenienia” – systemu praktyk korzystnego dla środowiska i klimatu, obowiązkowego w obecnej perspektywie finansowej. Mimo konieczności stosowania dywersyfikacji na 75% powierzchni gruntów ornych, zobowiązanie to nie ma wpływu zarówno na alokację ziemi pod różne przeznaczenia, jak i na całkowity potencjał produkcji. Oznacza to, że rolnicy do tej pory samoistnie stosowali dywersyfikację. Uważa się, że poprawia ona ochronę gleby, ale według części ekonomistów środki przeznaczone na różnicowanie upraw mogłyby być lepiej wykorzystane. Należy bowiem sądzić, że środki na dywersyfikację są głównie elementem legitymizacji płatności bezpośrednich.
Abstract	Author tackles the problems of crop diversification in the EU countries. Introduction of different plants is the part of “greening”, a system of practices beneficial for environment and climate that is obligatory in the current financial perspective. Despite the necessity to diversify on 75% of arable land, this obligation has no impact on allocation of land to different crops, as well as on total production potential. It means that so far farmers diversified their crops spontaneously. It is believed that sowing different crops improves protection of soil, however according to some economists subsidies for crop diversification could be utilized in a better way. It can be assumed that diversification funds help to legitimize direct payments.
Cytowanie	Krzyżanowski J. (2018) Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 123: 91-100
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n123_s91.pdf

Autor	Wawrzyniec Czubak, Krzysztof Pawłowski
Tytuł	Identyfikacja sposobów implementacji II filaru WPR w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
Title	Identification of ways of implementing the 2nd pillar of the CAP in Central and Eastern Europe countries
Słowa kluczowe	wspólna polityka rolna, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013, Unia Europejska, Europa Środkowo-Wschodnia, rozwój obszarów wiejskich, rolnictwo
Key words	Common Agricultural Policy, Rural Development Program 2007–2013, European Union, Central and Eastern Europe, rural development, agriculture
Abstrakt	Bardzo znaczącą rolę w kształtowaniu obrazu nowoczesnej, europejskiej wsi odgrywa II filar wspólnej polityki rolnej. Jego wpływ na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich wydaje się oczywisty, chociażby ze względu na miejsce, jakie zajmuje w strukturze budżetu Unii Europejskiej. Bardzo istotne jest jednak ścisłe określenie efektów, jakie przynosi jego realizacja. Stąd w niniejszym artykule głównym celem było ukazanie przyczyn zróżnicowania implementacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013 w państwach środkowo- wschodniej Europy. Na tle różnic w sytuacji ekonomiczno-produkcyjnej sektora rolnego dokonano oceny konstrukcji programów i porównano jego wpływ na zmiany zachodzące w sektorach rolnych tych krajów. Dla ukazania wpływu funduszy II filaru WPR zakres czasowy prezentujący zmiany w rolnictwie obejmuje lata przed i po integracji. Na ich podstawie dokonane zostało porównanie wdrażanych działań oraz struktury ich finansowania.
Abstract	The 2nd pillar of the Common Agricultural Policy plays a very significant role in shaping the image of a modern, European village. It’s impact on the development of agriculture and rural areas seems to be obvious, for example because of the place it occupies in the structure of the European Union budget. However, it’s very important to precisely determine the effects of its implementation. Therefore, in this article the main goal was to show the reasons for diversifying the implementation of the Rural Development Program 2007–2013 in the countries of Central and Eastern Europe. Against the background of differences in the economic and production situation of the agricultural sector, the design of the Programs was evaluated and it’s impact on changes in the agricultural sectors of these countries was compared. To show the impact of the funds of the second pillar of the CAP, the time range presenting changes in agriculture covers the years before and after integration. Based on them, a comparison of the implemented activities and the structure of their financing has been made.
Cytowanie	Czubak W., Pawłowski K. (2018) Identyfikacja sposobów implementacji II filaru WPR w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 124: 109-123
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n124_s109.pdf

Autor	Mykola Orlykovskyi, Ludwik Wicki
Tytuł	Polityka i programy wsparcia rolnictwa w warunkach stowarzyszenia i członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Wnioski dla Ukrainy
Title	The Policy and Programmes of Support for Agriculture in the Conditions of the Association and the Polish Membership in the European Union. Lessons for Ukraine
Słowa kluczowe	wspólna polityka rolna, WPR, wsparcie rolnictwa, modernizacja rolnictwa, Ukraina
Key words	common agricultural policy, CAP, support for agriculture, modernisation of agriculture, Ukraine
Abstrakt
Abstract
Cytowanie	Orlykovskyi M., Wicki L. (2016) Polityka i programy wsparcia rolnictwa w warunkach stowarzyszenia i członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Wnioski dla Ukrainy .
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2016_lwicki_polityka_i_programy_wsparcia.pdf

Autor	Maria Parlińska, Michał Wielechowski
Tytuł	Założenia Wspólnej Polityki Rolnej w perspektywie finansowej 2014-2020
Title	Principles of the Common Agricultural Policy in the 2014-2020 financial perspective
Słowa kluczowe	Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Key words	Common Agricultural Policy, direct payments, the Rural Development Programme
Abstrakt	Wspólna Polityka Rolna (WPR) jest uznawana za najstarszą i najbardziej rozbudowaną politykę Unii Europejskiej (UE). Od początku, polityka rolna odgrywała niezwykle istotną rolę w procesach integracyjnych a decydenci rozumieli jej wyjątkowy charakter. Zmiany zasad funkcjonowania WPR do 2013 r. dotyczyły przede wszystkim: przejścia od wsparcia cen do wsparcia dochodów, poszerzenia zakresu oddziaływania od samego rolnictwa do wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, coraz pełniejszego uwzględnienia zasad zrównoważonego rozwoju. Założenia WPR w perspektywie 2014-2020, usankcjonowane zostały poprzez pakiet rozporządzeń z 20 grudnia 2013 r. Zmiany w obrębie funkcjonowania I filaru dotyczyły, przede wszystkim: ekologizacji produkcji rolnej, definitywnego rozdzielenia płatności obszarowych od efektywności produkcji, konwergencji wielkości wsparcia bezpośredniego w państwach UE, redukowania wsparcia dla największych beneficjentów, zwiększenia pomocy bezpośredniej dla młodych rolników oraz określonych rodzajów działalności produkcji. Reforma WPR pozostawiła niezmienionymi kluczowe cechy II filaru, który ma być realizowany za pośrednictwem narodowych programów rozwoju obszarów wiejskich, uwzględniających wspólnotowe priorytety.
Abstract	The Common Agricultural Policy (CAP) is considered the oldest and most developed policy of the European Union (EU). From the beginning, the CAP has played an important role in the integration processes and decision-makers have understood its unique character. Change in the CAP (until 2013) were focused mainly on: the transition from price support to income support, diversifying the scope of impact from the agriculture to multifunctional rural development, taking into account rules of sustainable development. Principles of the CAP in the 2014-2020 perspective were sanctioned by a set of regulations of 20 December 2013. Changes related to the first pillar concerned mainly: the greening of agricultural production, a definitive separation direct payments from the production efficiency, convergence of direct support size in the EU countries, reduction of support for the largest beneficiaries, increase of direct aid for young farmers and certain production activities. CAP reform did not change the key features of the second pillar, which is to be implemented through national rural development programmes which take into account EU common priorities.
Cytowanie	Parlińska M., Wielechowski M. (2016) Założenia Wspólnej Polityki Rolnej w perspektywie finansowej 2014-2020.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 1: 177-186
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n1_s177.pdf

Autor	Piotr Kułyk
Tytuł	Dysproporcje w wielkości finansowego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach UE
Title	Disparities in the size of financial support for agriculture in selected EU countries
Słowa kluczowe	rolnictwo, finansowe wsparcie rolnictwa, wspólna polityka rolna
Key words	agriculture, financial support for agriculture, the common agricultural policy
Abstrakt	Celem opracowania było przedstawienie różnic w wysokości łącznego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach UE. Z uwagi na brak stosownych miar zaproponowano własny sposób oszacowania wielkości wspomnianego wsparcia za pośrednictwem opracowanego miernika opartego na mikroekonomicznych podstawach. Badania systemu finansowego wsparcia rolnictwa przeprowadzono w dziesięciu krajach UE. okres badawczy obejmował lata 1995-2012. Badania ujawniły występowanie istotnych różnic w przepływach finansowych w ramach wspólnej polityki rolnej w krajach UE. Równocześnie obserwowano zwiększenie zbieżności między rozważanymi transferami, szczególnie w zakresie wsparcia przypisanego do produkcji rolnej. Odmienne dostosowania należy przypisać różnym funkcjom pełnionym przez rolnictwo w poszczególnych krajach.
Abstract	The aim of the study was to show the differences in the amount of total agricultural support in selected EU countries. Due to the lack of appropriate measures it proposed its own way to estimate the size of this aid through the developed instrument based on microeconomic foundations. The research system of financial support for agriculture was carried out in ten EU countries. research period covered the years 1995-2012. The study revealed the existence of significant differences in financial flows within the framework of the common agricultural policy in the EU. At the same time, an increase convergence between the contemplated transfers, especially in terms of support assigned to agricultural production. Dissimilar adapt should be assigned different functions which fully agriculture in different countries.
Cytowanie	Kułyk P. (2016) Dysproporcje w wielkości finansowego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 232-242
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s232.pdf

Autor	Ludwik Wicki
Tytuł	Regionalne zróżnicowanie realizacji działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach PROW 2007-2013
Title	REGIONAL DIFFERENTIATION OF REALIZATION OF THE MEASURE “MODERNIZATION OF AGRICULTURAL HOLDINGS” WITHIN RDP 2007-2013
Słowa kluczowe	Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, modernizacja gospodarstw rolnych, inwestycje, zróżnicowanie regionalne, Wspólna Polityka Rolna
Key words	Rural Development Programme, modernization of agricultural holdings, investments, regional diversity, the Common Agricultural Policy
Abstrakt	Celem opracowania jest ocena regionalnego zróżnicowania wykorzystania środków w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Wykorzystano dane Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz statystyki Głównego Urzędu Statystycznego. Analizą objęto okres realizacji działania, czyli lata 2007-2015. Na działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” wydatkowano 9,6 mld złotych, czyli około 14% budżetu PROW 2007-2013. Ze wsparcia skorzystało ponad 73 tysiące gospodarstw, czyli 5,4% ogółu gospodarstw rolnych w Polsce i 15% gospodarstw powyżej 4 ESU. Średnia kwota dofinansowania na 1 projekt wynosiła 130 tys. złotych, co przy założeniu 50% udziału własnego daje wartość 260 tys. zł na jeden projekt. Zaobserwowano znaczne zróżnicowanie regionalne w realizacji działania. W województwach o rozdrobnionej strukturze agrarnej intensywność realizacji była niższa ze względu na małą siłę ekonomiczną gospodarstw. W regionach z dominacją dużych gospodarstw wykorzystanie środków z programu było wyższe i przyczyniało się głównie do zwiększenia technicznego uzbrojenia pracy. Stwierdzono także istotną dodatnią zależność między średnią wielkością gospodarstw i między poziomem produkcji towarowej na 1 ha, a intensywnością korzystania z tego działania. Działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” prowadziło przede wszystkim do rozwoju gospodarstw nastawionych prorynkowo o większej niż przeciętna sile ekonomicznej.
Abstract	The aim of the study is to assess regional differentiation of the use of funds under the measure "Modernisation of agricultural holdings". Data from the reports of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture and the Central Statistical Office were used in the analysis. The analysis covered the years 2007-2015, it is the whole period of the RDP realization. On the implementation of the measure "Modernisation of agricultural holdings" 9.6 billion PLN has been spent (14% of the budget of the RDP 2007-2013). About 73 thousand farms received support, that is 5.4% of all farms in Poland and 15% of farms with size above 4 ESU. The average grant for one project was 130 thousand PLN, which with a 50% the participation of the farmer funds gives a value of 260 thousand PLN per project. There were a significant regional differences in the implementation of the measure. In the provinces with fragmented agrarian structure intensity of its implementation was lower due to the low economic strength of the farms. In the regions, with the dominance of large farms use of funds from this measure was higher and contributes mainly to increase the capital/labor ratio. It was also found that there is a significant positive correlation between the intensity of the use of this measure and 1) the average size of farms, 2) the level of production sold per 1 ha in the province level. The measure "Modernisation of agricultural holdings" led primarily to the development of commercial farms with higher-than-average economic strength.
Cytowanie	Wicki L. (2015) Regionalne zróżnicowanie realizacji działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach PROW 2007-2013.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 14(63): 147-160
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2015_n63_s147.pdf

Autor	Jacek Grzywacz, Sławomir Kowalski
Tytuł	Wsparcie finansowe grup producentów rolnych w Polsce po integracji z UE
Title	Financial support group agricultural producers in Poland after the integration with the EU
Słowa kluczowe	wspólna polityka rolna; rozwój obszarów wiejskich; grupy producentów rolnych; finansowanie działań
Key words	common agricultural policy; rural development; agricultural producer groups; financing activities
Abstrakt	Problem rozdrobnienia agrarnego na polskiej wsi wciąż pozostaje jednym z kluczowych problemów polskiego rolnictwa. Znalazło to swój wyraz w przygotowanym na lata 2007–2013 Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich, gdzie kwestia rozdrobnienia agrarnego figurowała jako pośrednia lub bezpośrednia przyczyna małej wydajności produkcji rolnej, niskich dochodów rolników, słabych plonów, niskiej jakości produkcji czy też odłogowania gruntów. Jednym z pomysłów na poprawę sytuacji w tym zakresie jest wspieranie procesu powstawania grup producentów rolnych. Zakłada się, że integracja pozioma rolników będzie prowadzić do wzmocnienia ich siły przetargowej, a co za tym idzie do poprawy ich dochodów. Ponadto przyjmuje się, że współpraca między rolnikami może przynieść obniżenie kosztów produkcyjnych i marketingowych, poprawę wydajności i jakości produkcji rolnej, a co najważniejsze – stać się podstawą do tworzenia integracji pionowej.
Abstract	The problem of fragmentation of the agrarian Polish countryside still remains one of the key problems of Polish agriculture. This was reflected in prepared for the 2007–2013 Rural Development Program, where the issue of fragmentation of the agrarian figured as a direct or indirect cause of low agricultural productivity, low incomes for farmers, low yields, low production quality, or set- -aside. One of the ideas to improve the situation in this respect is to support the formation of groups of agricultural producers. It is assumed that the horizontal integration will lead farmers to strengthen their bargaining power, and thus to improve their income. In addition, it is assumed that the cooperation between the farmers could bring a reduction of production costs and marketing, improving productivity and quality of agricultural production, and most importantly, become the basis for the creation of vertical integration.
Cytowanie	Grzywacz J., Kowalski S. (2015) Wsparcie finansowe grup producentów rolnych w Polsce po integracji z UE.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 5-15
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2015_n2_s5.pdf

Autor	Sławomir Kowalski
Tytuł	Oddziaływanie mechanizmów wspólnej polityki rolnej UE na przekształcenia strukturalne w polskim rolnictwie na przykładzie działania renty strukturalnej
Title	Influence of mechanisms of the common agricultural policy the EU for the structural readjustment in the Polish farming on the example of the effect of the disability pension structural
Słowa kluczowe	wspólna polityka rolna; rozwój obszarów wiejskich; renty strukturalne
Key words	Common Agricultural Policy; development of rural areas; structural disability pensions
Abstrakt	Ważną rolę w przeobrażeniu obszarów wiejskich w Polsce odegra- ła realizacja Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) w latach 2004–2006 i 2007–2013. W PROW 2004–2006 i PROW 2007–2013 umiejscowiono dzia- łanie związane z rentami strukturalnymi. Głównymi celami było zapewnienie określonych dochodów rolnikom rezygnującym z prowadzenia działalności rolniczej w wieku przedemerytalnym, obniżenie średniej wieku osób przejmujących działalność rolniczą i poprawienie struktury agrarnej. Rolnicze renty strukturalne stanowią nowy i ważny instrument kształtowania polityki rolnej państwa. Instytucja rent ma służyć poprawie żywotności ekonomicznej gospodarstw rolnych oraz zapewnić rolnikom przekazującym gospodarstwa wystarczające źródło dochodów po zaprzestaniu tej działalności. Renty strukturalne poprzedzają o 10 lat emerytury otrzymywane z Krajowej Kasy Ubezpieczenia Rolniczego (KRUS), które przysługują rolnikowi od osiągnięcia 65 lat. Program rent strukturalnych ma na celu przyśpieszenie transformacji generacyjnej gospodarstw rolnych i pogłębienie mechanizmu transferu ziemi do jednostek silniejszych ekonomicznie.
Abstract	An important role in the transformation of rural areas in Poland has played implementation of the Rural Development Plan (RDP) 2004–2006 and 2007–2013. The RDP 2004–2006 and 2007–2013 RDP positioned action related to structural pensions. The main objectives were to provide the revenue to farmers who abandon agricultural activities in the retirement age, reducing the average age of people taking over agricultural activities and improve the agrarian structure. The institution of pensions aims to improve the economic viability of farms and ensure that farmers transferring the holding sufficient source of income after the cessation of such activities. Early retirement is preceded by 10 years of retirement derived from the National Agricultural Insurance Fund (ASIF), which is entitled to a farmer from achieving 65 years. Structural pension scheme aims to accelerate the transformation of generational farms and deepen the mechanism of transfer of land to the economically stronger units.
Cytowanie	Kowalski S. (2015) Oddziaływanie mechanizmów wspólnej polityki rolnej UE na przekształcenia strukturalne w polskim rolnictwie na przykładzie działania renty strukturalnej.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 31-44
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2015_n3_s31.pdf

Autor	Andrzej Gąsowski
Tytuł	Wspólna Polityka Rolna - czy faktycznie?
Title	Common Agricultural Policy, is it?
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt
Abstract
Cytowanie	Gąsowski A. (2015) Wspólna Polityka Rolna - czy faktycznie?.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15(30), z. 2: 52-64
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2015_T15(30)_n2_s52.pdf

Autor	Ewelina Szuba
Tytuł	Źródła zmian wartości produkcji i dochodów w sektorze rolnym po przystąpieniu Polski do Unii europejskiej
Title	SOURCES OF CHANGES INTHE VALUE OF OUTPUTAND INCOMEIN THE AGRICULTURAL SECTORAFTER THE POLISH ACCESSIONTO THE EUROPEAN UNION
Słowa kluczowe	rolnictwo, dochody rolnicze, produkcja rolna, wspólna polityka rolna, źródła wzrostu produkcji i dochodów
Key words	agriculture, agricultural income, agricultural production, Common Agricultural Policy, source of production growth and income
Abstrakt	W artykule w ujęciu mezoekonomicznym (sektorowym) przedstawiono zmiany wolumenu i wartości produkcji oraz dochodów uzyskiwanych w polskim rolnictwie po akcesji do UE oraz źródła tych zmian. Objęcie polskiego rolnictwa wspólną polityka rolną (WPR) oraz uczestnictwo w jednolitym rynku europejskim (JRE) w istotny sposób wpłynęły na sytuację produkcyjno-ekonomiczną w tym sektorze. W celu określenia oddziaływania WPR i uczestnictwa w JRE na rolnictwo w Polsce ocenie poddane zostały m.in. wyniki produkcyjne oraz dochody uzyskiwane w tym dziale gospodarki. Wartości ujęto w cenach stałych i porównano z okresem sprzed akcesji. W opracowaniu podjęto również próbę ustalenia źródeł wzrostu produkcji oraz dochodów w rolnictwie. Analizy przeprowadzone zostały na podstawie danych pochodzących z powszechnej statystyki publicznej krajowej i UE, w tym z rachunków ekonomicznych rolnictwa publikowanych przez Eurostat.
Abstract	The article in terms of mesoeconomical (sectoral) shows the changes in the volume and value of production and the income earned in Polish agriculture after accession to the EU. Accession of Polish agriculture in the Common Agricultural Policy and participation in the Single European Market materially affected the economic production in this sector. To determine the impact of the CAP and participation in the JRE on agriculture In Poland, were selected among others: evaluation of production results and income received in this department economy. The values entered in constant prices, and compared with the pre-accession period. Moreover, the aim of the study was also an attempt to determine the sources of output growth and incomes in agriculture. Analyses were based on data from official statistics universal national and EU level, including the Economic Accounts for Agriculture published by Eurostat.
Cytowanie	Szuba E. (2014) Źródła zmian wartości produkcji i dochodów w sektorze rolnym po przystąpieniu Polski do Unii europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 29-36
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s29.pdf

Autor	Karolina Babuchowska
Tytuł	Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej względem znaczenia kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich i jego przemian
Title	THE EU COMMON AGRICULTURAL POLICY TOWARDS THE IMPORTANCE OF HUMAN CAPITAL IN RURAL AREAS AND ITS TRANSFORMATION
Słowa kluczowe	młody rolnik, wspólna polityka rolna, zmiany demograficzne, starzenie się
Key words	young farmer, Common Agriculture Policy, demographic changes, ageing
Abstrakt	Obserwowany w wielu krajach Unii Europejskiej (UE) problem starzenia się społeczeństwa dotyczy także mieszkańców obszarów wiejskich. Niekorzystna struktura demograficzna mieszkańców wsi ma swoje odzwierciedlenie w strukturze demograficznej producentów rolnych. Średni wiek rolników wzrasta, a niska wartość wskaźnika urodzeń sprawia, że jest relatywnie niewiele osób młodych, które w przyszłości mogłyby przejąć i poprowadzić gospodarstwo rolne. Jak wynika z analiz Komisji Europejskiej, starzenie się producentów rolnych przekłada się na mniejsze zainteresowanie z ich strony inwestycjami, co może prowadzić do obniżenia konkurencyjności sektora rolnego. Problem niekorzystnej struktury demograficznej na obszarach wiejskich potęgują migracje młodych osób zamieszkujących te tereny do miast. Nowy okres programowania (2014-2020) przyniósł istotne zmiany we wspólnej polityce rolnej (WPR), której obecny kształt bardziej odpowiada wyzwaniom, jakie stoją przed UE. „Odmłodzenie” producentów rolnych ma kluczowe znaczenie dla konkurencyjności sektora rolnego, w związku z czym kwestia ta została uwzględniona w reformie WPR. W rezultacie zdecydowano o ustanowieniu wsparcia dochodów młodych rolników rozpoczynających działalność rolniczą, aby ułatwić im zakładanie działalności i dopasowanie strukturalne ich gospodarstw po rozpoczęciu działalności. Celem opracowania jest zaprezentowanie zmian demograficznych na obszarach wiejskich w wybranych krajach UE oraz wsparcia dedykowanego młodym rolnikom w latach 2014-2020 w ramach WPR.
Abstract	Problem of the society ageing process observed in many EU countries connects also inhabitants of rural areas. Disadvantageous demographic structure of rural inhabitants influences on demographic structure of agriculture producers. Average age of farmers increases and low birth rate value results in relative small number of young people, who can run individual farms in the future. According to European Committee analyses the aging process of agriculture producers results in their smaller interest in investments. It can lead to a decline in competitiveness of agriculture sector. Problem of disadvantageous demographic structure on rural areas increasing migrations of young people from villages to towns. New program period (2014-2020) has brought significant changes in Common Agriculture Policy which actual shape is more common to European Union challenges. “Younging process” of agriculture producers is a clue for competitiveness of agriculture sector therefore this issue has been included into CAP reform. In result it was decided about establishment of income support for young farmers starting their farms activities. The main aim of study was the presentation of demographic changes in given EU countries and support dedicated for young farmers within years 2014-2020 according to the Common Agriculture Policy.
Cytowanie	Babuchowska K. (2014) Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej względem znaczenia kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich i jego przemian.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 45-54
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s45.pdf

Autor	Cezary Klimkowski, Włodzimierz Rembisz
Tytuł	Kwestie stabilizacji dochodów w rolnictwie
Title	Problems of income stabilisation in agriculture
Słowa kluczowe	dochody, dochody rolnicze, ryzyko, ubezpieczenia, stabilizacja dochodów, wspólna polityka rolna
Key words	income, agricultural income, risk, insurance, income stabilisation, common agricultural policy
Abstrakt	W ostatnich latach wskutek zmian WPR , uwarunkowań rynkowych i klimatycznych wzrasta zmienność dochodów producentów rolnych w Unii Europejskiej. Znajduje to odbicie w zmianach WPR , jakie zostały wdrożone w ramach perspektywy finansowej 2014-2020, a które mają na celu wsparcie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. W pracy dokonano oceny przydatności jednego z instrumentów finansowanego w ramach WPR – narzędzia stabilizacji dochodów. Wykorzystano w tym celu dane dotyczące dochodów uzyskiwanych przez 5364 gospodarstwa rolne prowadzące rachunkowość FADN . Wykazano, że ten typ ubezpieczeń funkcjonowałby nawet przy niewielkiej wartości składki (0,5% wartości zeszłorocznej produkcji) i stanowił znacząco lepszą ochronę dochodów rolników niż tradycyjne ubezpieczenia produkcji rolnej.
Abstract	In the recent years, volatility of farmers’ income in European Union dramatically increases due to CAP changes, market and climatic circumstances. To address this problem some new instruments which can help in risk management are included in new CAP for the period 2014 to 2020. Authors of the paper try to evaluate usefulness of one of these new instruments – income stabilisation tool. Data from FADN about agricultural income of 5364 Polish farmers was used. It was proved that income stabilisation tool can be financially stable even when the premium is relatively low (0.5% of last year’s production value) and provide much better cover than traditional agricultural production insurance does.
Cytowanie	Klimkowski C., Rembisz W. (2014) Kwestie stabilizacji dochodów w rolnictwie.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 85-96
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n4_s85.pdf

Autor	Izabela Lipińska
Tytuł	Pojęcie szkody w produkcji rolniczej w aspekcie zarządzania ryzykiem
Title	The concept of loss in agricultural production in the scope of risk management
Słowa kluczowe	ryzyko, szkoda, zarządzanie ryzykiem, produkcja rolnicza, utracone korzyści, wspólna polityka rolna
Key words	risk, loss, risk management, agricultural production, lost benefits, Common Agricultural Policy
Abstrakt	Przedmiotem artykułu jest określenie legalnej definicji szkody powstającej w toku produkcji rolniczej wraz ze wskazaniem jej zakresu. Ma ona istotne znaczenie dla określenia właściwego instrumentarium stosowanego w ramach zarządzania ryzykiem. Od tego, czy da się ją poprawnie zdefiniować, zależy skuteczność rekompensaty utraconych dochodów producenta rolnego i trwałość jego działalności. W toku badań przede wszystkim zastosowano metodę deskryptywną oraz dogmatyczną analizę aktów prawnych.
Abstract	The aim of the paper was to identify the concept and the scope of the loss in agricultural production. The research covers mostly its legal nature and only subtly the economic one. There were both domestic and European Union laws under the investigation. The legal analysis based on dogmatic and descriptive methods proves that one most common loss reference is impossible to define.
Cytowanie	Lipińska I. (2014) Pojęcie szkody w produkcji rolniczej w aspekcie zarządzania ryzykiem.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 105-115
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n4_s105.pdf

Autor	Iryna Mazur, Olena Pimenova
Tytuł	Priorytety wsparcia instytucjonalnego nowoczesnych form działalności w systemie agrarnym Ukrainy
Title	Priorities of institutional support of modern forms of economy in a system of agrarian relation of Ukraine
Słowa kluczowe	sektor rolny; formy gospodarki; model społeczno-ekologiczno- -ekonomiczny; polityka rolna; zrównoważony rozwój; kapitał społeczny
Key words	agrarian sector; forms of economy; socio-ecological-economic model; agrarian policy; sustainable development; social capital
Abstrakt	Międzynarodowe doświadczenie w zakresie wspierania rolnictwa przez państwo zostało poddane analizie. W artykule przedstawiono konieczność opracowania modelu społeczno-ekologiczno-ekonomicznego dla rolnictwa na Ukrainie. W artykule udowodniono konieczność tworzenia modeli społeczno-ekologiczno-ekonomicznych celem rozwoju obszarów wiejskich, zmian w zatrudnieniu w rolnictwie, wydajności pracy itd. Na podstawie przeprowadzonego przeglądu literatury potwierdzono, iż rozwojowi społeczno-ekologiczno-ekonomicznemu towarzyszą zmiany struktury instytucjonalnej w zakresie regulacji w rolnictwie.
Abstract	International experience of state support of agriculture is analyzed. A necessity of development of socio-ecological-economic model of agriculture in Ukraine is proved. In the papers is proved the necessity of creation and function of social-ecological-economic model of agriculture development, where a social- -ecological-economic development is characterized like economic development of rural territories, rural employment in agriculture, the efficiency of employment etc. Based on the analysis of scientific literature, it’s confirmed that development socio- -ecological-economical forms of economy are accompanied with modification of the institutional structure of regulation of agriculture.
Cytowanie	Mazur I., Pimenova O. (2014) Priorytety wsparcia instytucjonalnego nowoczesnych form działalności w systemie agrarnym Ukrainy.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 69-77
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n1_s69.pdf